Wydawcy i aktywiści apelują o zakaz wydawania prasy samorządowej

Stowarzyszenie Gazet Lokalnych, Stowarzyszenie Mediów Lokalnych, Izba Wydawców Prasy, Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Sieć Obywatelska Watchdog Polska wydały oświadczenie, w którym domagają się likwidacji mediów samorządowych.

Wymienione organizacje popierają propozycję Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, która przewiduje wprowadzenie dla samorządów zakazu działalności na rynku mediów. "MKiDN opracowało koncepcję wdrożenia regulacji wynikających z europejskiego aktu o wolności mediów (EMFA) do polskiego porządku prawnego. EMFA zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia przejrzystości wszelkich stosowanych środków mogących mieć wpływ na pluralizm i niezależność mediów. Przejrzystość ta, w opinii Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, nie powinna odnosić się wyłącznie do samej treści tych środków, ale także do procedury ich przyjmowania" - napisano na stronie resortu.

Jak podkreślają sygnatariusze oświadczenia, propozycja ministerstwa to długo wyczekiwane rozwiązanie dotyczące szkodliwego dla wolności słowa i interesu społecznego wydawania prasy przez samorządy. "Obowiązkiem władzy jest tworzyć warunki dla realizacji wolności słowa, także przez tworzenie warunków działania w pełni niezależnym mediom. A jednym z zadań owych niezależnych mediów jest kontrolowanie działań władz samorządowych. Z tej podstawowej przyczyny, władza samorządowa nie może prowadzić swoich mediów, gdyż czyniąc to, wolność tę pośrednio ogranicza – stanowiąc konkurencję dla niezależnych od niej tytułów" - czytamy w oświadczeniu.

Dalej napisano w nim: "Nie może być mowy o uczciwej konkurencji, gdyż władze samorządowe wydają swoje pisma w oderwaniu od zasad rynkowych. Gazety samorządowe są często bezpłatne, bywa, że teksty do nich piszą urzędnicy lub pracownicy instytucji samorządowych. W wielu tzw. gazetach samorządowych sprzedawane są reklamy, co w każdym takim przypadku podważa podstawy ekonomiczne wydawców niezależnych".

Jak podkreślają autorzy oświadczenia, promocja władz samorządowych nie jest tożsama z promocją gminy ani wspieraniem i upowszechnianiem idei samorządowej. "Nie jest też zwykłą działalnością wydawniczą wydawanie gazety przez władzę, to przeciwieństwo samorządności. To niszczenie niezależnych głosów i zaangażowania mieszkańców w życie wspólnoty" - wskazują organizacje.

Sygnatariusze podpisani pod oświadczeniem zauważają, że wydawanie gazety przez władze samorządowe nie jest realizacją prawa do informacji. "Ustawa o dostępie do informacji publicznej dokładnie określa w jakim trybie następuje informowanie przez władze publiczne. Wydawanie gazety nie jest takim trybem. Daje natomiast możliwości działań propagandowych, które nie są tożsame z zapewnieniem dostępu do informacji. Właściwym środkiem realizacji przez władze samorządowe tego prawa jest BIP lub wydawanie biuletynów informacyjnych, które nie mają charakteru niezależnej prasy i nie podkopują sytuacji ekonomicznej prywatnych wydawców".

Jak piszą autorzy oświadczenia, propozycja ministerstwa w zakresie tzw. mediów samorządowych jest dawno oczekiwaną reakcją na zaburzanie równowagi na rynku lokalnych mediów i jest zgodna z celami Europejskiego Aktu Wolności Mediów. "Obrona obecnego stanu rzeczy przez przedstawicieli organów samorządu lokalnego lub związki samorządów jest w istocie nadużywaniem prawa do wolności słowa w interesie utrzymania władzy nawet kosztem rzeczywistych potrzeb lokalnych społeczności" - napisali.

Samorządy bronią możliwości działalności medialnej. Oświadczenia w tej sprawie złożyły Związek Miast Polskich i Związek Powiatów Polskich. Obie samorządowe organizacje uważają, że swoimi działaniami na polu wydawnictwa mediów zaspokajają prawa mieszkańców do informacji.

Organizacje, które wydały oświadczenie, nie kryją, na czym im zależy: "Oczekujemy, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rząd, a następnie Sejm, Senat i Prezydent RP konsekwentnie wprowadzą zakaz prowadzenia mediów przez władze samorządowe, zgodnie z postulatami zgłaszanymi już do bardzo dawna przez organizacje reprezentujące niezależnych wydawców i wykluczą możliwość korzystania ze zwyczaju, który niszczy prawdziwą samorządność".

SGL, SML, Watchdog Polska, IWP i HFHR w ciągu ostatnich lat wiele razy apelowały do MKiDN o rozwiązanie problemu mediów samorządowych. Ostatnia odpowiedź ministerstwa brzmiała: nie możemy zakazać samorządom gazet, ponieważ byłoby to sprzeczne z konstytucją.

Według danych Biblioteki Narodowej obecnie w Polsce wydawanych jest więcej gazet samorządowych niż niezależnych gazet lokalnych.

(PAR, 13.09.2024)