Amerykańscy dziennikarze czekają na Press Act. Ustawa ma gwarantować ochronę źródeł

Projekt ustawy Press Act gwarantującej ochronę źródeł dziennikarskich został przyjęty w styczniu przez Izbę Reprezentantów. Kolejny ruch należy do Senatu USA (screen: Comitee to Protect Journalists/X)

Amerykańskie organizacje dziennikarskie i czołowi wydawcy apelują o przyjęcie jeszcze w tym roku Press Act, ustawy gwarantującej ochronę źródeł dziennikarskich.

O przyjęcie Press Act apelują m.in. The Washington Post, The New York Times Company, The Associated Press czy ABC News.

Brak legislacji na poziomie federalnym

Ostatnio na amerykańskich senatorów po raz kolejny presję wywiera Komitet Ochrony Dziennikarzy. We wpisie na platformie X z 19 sierpnia przestrzega, że „ochrona dziennikarskich źródeł jest w USA zagrożona” i potrzeba ujednolicenia przepisów w tej kwestii.

Projekt ustawy został przyjęty w styczniu przez Izbę Reprezentantów. Kolejny ruch należy teraz do Senatu USA, ale legislacja we wcześniej wersji już raz, w 2022 roku, utknęła w tej izbie.

Obecnie w USA ochrona informatorów regulowana jest jedynie przez przepisy stanowe, nie ma stosownej legislacji na poziomie federalnym. W postępowaniach przed sądami federalnymi dziennikarze powołują się na pierwszą poprawkę do konstytucji USA, twierdząc, że chroni ich ona przed ujawnieniem źródeł.

Jednak nie wszystkie sądy przychylają się do tej argumentacji, co oznacza, że dziennikarze mogą być ukarani za odmowę udostępnienia wrażliwych informacji. Na dziennikarkę Catherine Herridge w lutym sędzia federalny nałożył karę grzywny 800 dol. dziennie, bo odmówiła wyjawienia nazwisk osób, które pomogły jej w 2017 roku przy materiale o śledztwie FBI dotyczącym powiązań założycielki University of Management and Technology z chińską armią.

Szeroka definicja dziennikarza

Press Act ma to zmienić, bo według założeń projektu ustawy rząd federalny będzie mógł zażądać od dziennikarzy wrażliwych informacji jedynie w przypadku, gdy miałoby to pomóc zidentyfikować terrorystę lub zapobiec działaniom terrorystycznym. Drugi przypadek przewidziany w przepisach to sytuacja, w której może dojść do „nieuchronnej przemocy” lub śmierci.

W projekcie Press Act mowa jest także o dostawcach usług telekomunikacyjnych. Rząd federalny może zażądać dostępu do wrażliwych danych na telefonie czy skrzynce mailowej dziennikarza jedynie w przypadku wspomnianego ryzyka „nieuchronnej przemocy”. Dziennikarz ma być o takich staraniach rządu poinformowany i może je zaskarżyć w sądzie.

W projekcie zastosowano szeroko definicję dziennikarza – to osoba, która regularnie pisze i publikuje na tematy dotyczące wydarzeń lokalnych, ogólnokrajowych i międzynarodowych, ale nie musi być zatrudniona w redakcji.

Press Act ma poparcie Demokratów i Republikanów. Wśród jego sponsorów są m.in. członkowie senackiej komisji sprawiedliwości – demokrata Dick Durbin i republikanin Lindsey Graham.

Marta Zdzieborska