Tylko co piąty Polak uważa, że media są wolne od nacisków

W ciągu ostatnich siedmiu lat spadła liczba Polaków, którzy twierdzą, że informacje czerpią z gazet (fot. Tim Mossholder/Unsplash.com)

Tylko około 20 proc. Polaków postrzega media jako wolne od nacisków politycznych i komercyjnych – wynika z Digital News Report 2022, przygotowanego przez Instytut Studiów nad Dziennikarstwem Reutera (Reuters Institute for the Study of Journalism). W raporcie w 2015 roku zaufanie do mediów w Polsce sięgało 56 proc., w roku 2022 spadło do 42 proc., co stawia Polskę na 18. miejscu wśród 46 badanych krajów.

Jak podają autorzy najnowszego raportu, aż 38 proc. z ponad 93 tys. ankietowanych na 46 rynkach medialnych zadeklarowało, że wiadomości unika często lub czasami – jako powód co trzeci podał, że wiadomości pogarszają mu nastrój.

"Media z nadmiernym wpływem politycznym"

42 proc. respondentów twierdziło, że ufa większości wiadomości. To średnia dla wszystkich krajów, w których przeprowadzono badania, ale taki sam wynik odnotowano w Polsce.

Czytaj też: "Gazeta Pomorska" przegrała proces z Krzysztofem Brejzą

"Wielu ludzi uważa, że media ulegają nadmiernemu wpływowi politycznemu. Jedynie mniejszość jest zdania, że organizacje dostarczające informacji mają na uwadze przede wszystkim dobro społeczeństwa, a nie własne interesy komercyjne" – napisał w raporcie dyrektor Instytutu Reuters Rasmus Kleis Nielsen.

Wybuch wojny w Ukrainie, który nastąpił już po zakończeniu badań prowadzonych na przełomie stycznia i lutego 2022 roku, zmusił Instytut do przeprowadzenia dodatkowych ankiet w Polsce, Niemczech i kilku innych krajach.

Polacy mniej informacji czerpią z gazet

W części raportu poświęconej Polsce zwrócono uwagę, że porównywalne ze światowymi tendencje w świadomym ograniczaniu odbioru informacji odwróciły się w momencie wybuchu wojny w Ukrainie.

Czytaj też: Maile Dworczyka: Rząd pisze sobie „wywiady”, a prawicowy portal je publikuje

"Wybuch wojny doprowadził do wzrostu zainteresowania wiadomościami w telewizji i mediach cyfrowych" – zauważa Vadim Makarenko, autor polskiej części raportu, szef badań cyfrowych w firmie Statista, a wcześniej dziennikarz i analityk "Gazety Wyborczej". Wskazuje jednak, że na wyniki badań mogły mieć też wpływ wydarzenia, które zachwiały polskim rynkiem mediów w 2021 roku, a co doprowadziło do spadku pozycji Polski na 66. w corocznym rankingu wolności przygotowywanym przez Reporterów bez Granic. Chodzi m.in. o przejęcie przez PKN Orlen grupy Polska Press, próbę "repolonizacji" mediów, czy wprowadzenie przez rząd stanu wyjątkowego na granicy polsko-białoruskiej.

Jeżeli chodzi o preferencje Polaków, większość, bo aż 80 proc., szukając wiadomości, deklaruje korzystanie z mediów internetowych. Kolejnymi źródłami są telewizja (59 proc.) i media społecznościowe (55 proc.). W ciągu ostatnich siedmiu lat z 28 do 13 proc. spadła liczba Polaków, którzy twierdzą, że informacje czerpią z gazet.

Od 2015 roku zaufanie do mediów w Polsce stopniowo spada (screen Digital News Report/Reuters)

W grupie tradycyjnych mediów najczęściej wskazywany jest TVN (badanie obejmuje łącznie TVN i TVN 24), którego  oglądanie deklaruje 40 proc. respondentów. Na kolejnych miejscach są: RMF FM (35 proc.), Polsat News (30 proc.) i programy informacyjne TVP (24 proc.). Pierwsze gazety w zestawieniu – "Fakt" i dzienniki regionalne – zajmują odpowiednio 6. i 7. miejsce ze wskazaniami 15 i 14 proc. badanych. Tyle samo wskazań co dzienniki regionalne uzyskała też "Gazeta Wyborcza".

Największe zaufanie do RMF FM

Wśród mediów cyfrowych przewodzi Onet, który jako źródło informacji wskazało 42 proc. respondentów. Za nim są: WP (35 proc.), TVN24.pl (27 proc.), Interia (25 proc.) i RMF24.pl (17 proc.). Serwisy gazet regionalnych jako źródło informacji podaje 8 proc. odbiorców, o 2 proc. więcej niż OKO.press.

Czytaj też: Koniec wizyt dla mediów organizowanych przez Straż Graniczną przy granicy z Białorusią

Największe zaufanie Polacy deklarują wobec RMF FM (51 proc.), Radia Zet i TVN (po 47 proc.) – choć 25 proc. ankietowanych wiadomościom tej ostatniej stacji nie ufa, oraz Onetu (45 proc.) i Polsat News (44 proc.). Taki sam wskaźnik zaufania osiągają  gazety regionalne, a najniższy – programy informacyjne TVP (24 proc.); brak zaufania dla nich deklaruje aż 49 proc. ankietowanych.

Badania do Digital News Report przeprowadzono za pośrednictwem platformy YouGov na przełomie stycznia i lutego 2022 roku na próbie reprezentatywnej ponad 93 tys. respondentów z 46 krajów (24 w Europie, ośmiu w obu Amerykach, 11 w obszarze Azji i Pacyfiku i trzech w Afryce). Ich liczba była proporcjonalna do liczby mieszkańców badanego kraju. Uzupełniające badania w kwietniu przeprowadzono na próbie 1 tys. respondentów w każdym z objętych badaniem krajów.

Czytaj też: Canal+ nie zekranizuje "Listów zza grobu" Remigiusza Mroza. Prawa przejęła firma Aktiv Media

(PAR, 20.06.2022)