Twórcy hitowego serialu "Wielka woda" nie dostają tantiem z tytułu emisji w streamingu

Polskie prawo wciąż blokuje twórcom uzyskanie tantiem z tytułu emisji w serwisach streamingowych. Termin na wdrożenie unijnej dyrektywy minął w ubiegłym roku. – Jak najszybsza implementacja dyrektywy jest twórcom i artystom niezmiernie potrzebna – mówi Anna Klimczak, rzeczniczka prasowa ZAiKS.

W Polsce twórcy i współtwórcy filmów i seriali telewizyjnych otrzymują tantiemy jedynie z tytułu wyświetlania ich dzieł w stacjach telewizyjnych. I jest to zgodne z polskim prawem – Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

"Wielka Woda" bez dodatkowego wynagrodzenia

Z uwagi na obowiązujący akt prawny polskim twórcom nie przysługują tantiemy za eksploatację internetową ich dzieł na rynku krajowym, jak dzieje się to w innych krajach Europy, które wdrożyły przyjętą przez Parlament Europejski 17 kwietnia 2019 roku dyrektywę ws. prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym.

Czytaj też: Netflix: "Wielka woda" obejrzana w 10 mln gospodarstw domowych na świecie

Z tego powodu twórców m.in. serialowego hitu "Wielka woda” Jana Holoubka i Bartłomieja Ignaciuka z Agnieszką Żulewską i Tomaszem Schuchardtem, który trafił w tym roku do Top 10 największych przebojów Netflixa, ominęło dodatkowe, krajowe wynagrodzenie.

Rozmaite organizacje od dawna zabiegają w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wdrożenie dyrektywy. Do jej implementacji przygotowuje się m.in. Izba Wydawców Prasy, która wraz z największymi polskimi wydawcami wypracowuje system egzekwowania rekompensat od gigantów cyfrowych.

Według informacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dziewięć państw członkowskich UE nadal nie implementowało dyrektywy 2019/790. Anna Turowska, rzeczniczka prasowa MKiDN, informuje "Presserwis", że w Polsce finalizowane są uzgodnienia międzyresortowe projektu ustawy implementującej dyrektywę.

Podzielone zdania na temat dyrektywy

– Trzeba podkreślić, że dopiero 4 czerwca 2021 roku Komisja Europejska wydała wytyczne dotyczące prawidłowej implementacji artykułu 17 dyrektywy 2019/790, zaskarżonego przez Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE jako zagrażającego wolności słowa i dostępu do informacji – mówi Anna Turowska. – Ponadto TSUE wydał wyrok w sprawie z polskiej skargi na artykuł 17 dopiero 26 kwietnia 2022 roku. Z uwagi na fundamentalne znaczenie rozstrzygnięcia tej sprawy publikacja projektu ustawy implementującej dyrektywę została wstrzymana do czasu ogłoszenia wyroku i jego analizy. Ostatecznie w czerwcu br. projekt został przekazany do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych. W ramach konsultacji publicznych wpłynęło ponad 60 stanowisk. Uzupełniające uwagi partnerów społecznych wpływały do MKiDN jeszcze we wrześniu.

Czytaj też: „Wielka woda” ze znakomitym wynikiem. A w niej Magda Mołek i inne dziennikarskie wątki

Według rzeczniczki ministerstwa konsultacje publiczne zostały zakończone i obecnie finalizowane są uzgodnienia międzyresortowe. Turowska: – Niezależenie od projektowanych rozwiązań mających wprowadzić dodatkowe wynagrodzenie dla twórców i wykonawców za korzystanie z filmów na platformach VOD należy podkreślić, że obecnie obowiązujące przepisy nie stoją na przeszkodzie, aby twórcy seriali lub filmów ustalali z producentem prawo do udziału w zyskach z eksploatacji filmów lub seriali.

Zdania na temat dyrektywy są podzielone. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważa, że "niestety, przyjęty tekst dyrektywy nie zapewnił równowagi pomiędzy ochroną posiadanych przez twórców praw a interesem obywateli w zakresie dostępu do treści. Ponadto tekst dyrektywy nakłada na unijnych przedsiębiorców obowiązki, których wykonanie może okazać się w rzeczywiści trudne, czasem wręcz niemożliwe. To narazi ich na straty oraz zmniejszy pewność prawną w zakresie przepisów prawa autorskiego".

ZAiKS: "Implementacja dyrektywy niezmiernie potrzebna"

Związek dodaje: "Polski rząd wraz ze swoimi odpowiednikami w Finlandii, Luksemburgu, Niderlandach oraz we Włoszech, wydali wspólne oświadczenie przed przyjęciem dyrektywy przez Radę, w którym wyrazili swój sprzeciw wobec proponowanego tekstu dyrektywy. Wyrazili oni ubolewanie, że »ostateczny tekst dyrektywy nie realizuje […] celów w odpowiedni sposób«. Nadto zwrócili uwagę na potencjalne ryzyko, jakie dyrektywa może stworzyć wobec innowacji i konkurencyjności europejskiego jednolitego rynku cyfrowego".

Czytaj też: Autorka jednej z ekspertyz, w wyniku których ukarano TVN 24, kolejną doradczynią w KRRiT

Jedną z organizacji starających się o implementację unijnej dyrektywy jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. – ZAiKS od samego początku aktywnie zabiega o dyrektywę o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym, zarówno w Parlamencie Europejskim, jak i w Ministerstwie Kultury – mówi "Presserwisowi" rzeczniczka prasowa ZAiKS Anna Klimczak. – Jak najszybsza implementacja dyrektywy jest twórcom i artystom niezmiernie potrzebna i ureguluje wiele kwestii związanych z wynagrodzeniami z internetu. Artykuł 70 prawa autorskiego już teraz w naszej opinii pozwala na domaganie się tantiem z internetu, co też ZAiKS robi dla twórców, którzy powierzyli nam swoje utwory, ale nie zastąpi dobrze zaimplementowanej dyrektywy – dodaje.

Polscy twórcy nie dostają tantiem za eksploatację w internecie z polskich źródeł, ale dostają je z zagranicy, m.in. z Włoch, Szwajcarii, Francji, Hiszpanii, Estonii. Te kraje należą do grupy państw, które implementowały unijną dyrektywę.

Czytaj też: Znamy 20 finałowych słów w plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku 2022. "Essa", "rel" i "onuca"

***
SPROSTOWANIE
"W związku z opublikowaniem 15.11.2022 r. artykułu pt. "Twórcy hitowego serialu "Wielka woda" nie dostają tantiem z tytułu emisji w streamingu", autorstwa Anny Kilian (press.pl) Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego informuje, że nie jest prawdą, iż polskie prawo wciąż blokuje twórcom uzyskanie tantiem z tytułu emisji w serwisach streamingowych".
Anna Turowska, zastępca dyrektora Centrum Informacyjnego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego"
***

Anna Kilian