NIK zarzuca KRRiT nieprawidłowości w czasach rządów PiS. Ma być zawiadomienie o przestępstwie

Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła szereg nieprawidłowości w działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Rady Mediów Narodowych w latach 2016-2024. Najpoważniejsza dotyczy podjęcia przez KRRiT uchwał, na mocy których przewodniczący Maciej Świrski przekazywał środki z wpływów abonamentowych do depozytu sądowego, zamiast bezpośrednio do 19 jednostek publicznej radiofonii i telewizji na realizację misji publicznej. NIK przygotowała w tej sprawie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

NIK przeprowadziła kontrolę "Realizacja zadań przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Radę Mediów Narodowych" na zlecenie Sejmu. Objęła ona okres od 2016 roku do końca pierwszego półrocza 2024 roku.

W raporcie NIK zaznaczono, że przewodniczący KRRiT w latach 2016-2023 przekazał 19 jednostkom publicznej radiofonii i telewizji ponad 6,29 mld zł na realizację misji publicznej. Jednak w pierwszym półroczu 2024 roku obecny przewodniczący KRRiT, Maciej Świrski, ponad 337 mln zł przekazał do depozytu sądowego, zamiast do mediów publicznych.

"NIK przygotowała w tej sprawie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych (art. 231 § 1 Kodeksu karnego)" – czytamy w raporcie NIK.

Kontrolerzy NIK przypominają, że sądy wydały wyroki i postanowienia w części spraw dotyczących środków abonamentowych. Łączna liczba spraw zainicjowanych wnioskami o zezwolenie na złożenie świadczenia do depozytu sądowego wyniosła 127, z czego (na dzień zakończenia czynności kontrolnych):

• tylko w czterech sprawach (w tym trzech zakończonych prawomocnie) sądy wyraziły zgodę na złożenie świadczenia do depozytu sądowego;
• w 60 sprawach sądy odmówiły zgody na złożenie świadczenia do depozytu, z czego w 11 przypadkach – prawomocnie;
• w pozostałych 63 sprawach brak było informacji o wydanych przez dany sąd I instancji orzeczeniu.

"Sądy wydały również trzy wyroki (nieprawomocne, w tym jeden wydany po zakończeniu czynności kontrolnych) stwierdzające, że Przewodniczący KRRiT dopuścił się bezczynności w zakresie przekazania środków z opłat abonamentowych na realizację misji publicznej, z rażącym naruszeniem prawa. Sądy wymierzyły Przewodniczącemu KRRiT grzywny w łącznej kwocie 150 tys. zł oraz przyznały sumy pieniężne na rzecz skarżących - w łącznej kwocie 60 tys. zł" – napisano w raporcie.

NIK negatywnie oceniła również długotrwałość prowadzonych przez KRRiT postępowań w sprawie udzielenia koncesji na rozpowszechnianie programów na kolejny okres (w skrajnych przypadkach trwały one ponad 19 i 22 miesiące). "Przewodniczący KRRiT wydawał decyzje w sprawie udzielenia koncesji w niektórych przypadkach na 2-3 dni przed wygaśnięciem poprzedniej koncesji. Sądy administracyjne wydały trzy wyroki, w tym dwa prawomocne, stwierdzające, że Przewodniczący KRRiT dopuścił się bezczynności, która miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto w trakcie kontroli stwierdzono, że Przewodniczący KRRiT, co do zasady, nie kierował do wnioskodawców w postępowaniach w sprawie udzielenia koncesji zawiadomień o niezałatwieniu sprawy w terminie, a także nieterminowo zamieścił w dwóch drukowanych dziennikach o zasięgu ogólnopolskim informację o ogłoszeniu możliwości uzyskania koncesji, naruszając tym samym przepisy ustawy o radiofonii i telewizji" – napisali kontrolerzy Izby.

W raporcie NIK przypomniano, że w okresie, którego dotyczy kontrola, przewodniczący KRRiT wydał 304 decyzje nakładające kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy o RTV na łącznie ponad 7 mln zł. W 17 przypadkach (spośród 22 objętych kontrolą) podmioty ukarane złożyły odwołania od decyzji przewodniczącego KRRiT do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu gospodarczego.

NIK negatywnie oceniła egzekwowanie wpłaty kar pieniężnych nałożonych przez przewodniczącego KRRiT na dwóch nadawców, mimo że decyzje o nałożeniu kar nie były prawomocne, w związku z wniesieniem przez ukaranych odwołania do sądu gospodarczego.

Kontrolerzy NIK przyjrzeli się też trybowi i sposobowi rejestrowania oraz rozpatrywania wpływających do Krajowej Rady skarg i wniosków. Zdaniem Izby, przewodniczący rozpatrywał je z pominięciem obowiązujących go – jako organu państwowego – przepisów K.p.a. "Ponadto sposób prowadzenia rejestru skarg i wniosków uniemożliwiał kontrolę przebiegu i terminów załatwienia poszczególnych spraw, a sam rejestr był nierzetelny w związku z ujmowaniem spraw niebędących skargami/wnioskami bądź nierejestrowaniem wszystkich wpływających skarg/wniosków" - podano.

Z ustaleń kontroli wynika również, że KRRiT od 1 listopada 2021 roku do 30 czerwca 2024 roku nie prowadziła punktu kontaktowego w celu dostarczania informacji i odbierania skarg w kwestiach związanych z dostępnością usług medialnych dla osób z niepełnosprawnościami wzroku oraz słuchu, czyli zadania określonego w ustawie o radiofonii i telewizji.

NIK przyjrzała się też działalności Krajowego Instytutu Mediów, na działalność którego KRRiT wydała latach 2020-2024 (I półrocze) ponad 118 mln zł. Ponadto Krajowa Rada przeznaczyła w latach 2018-2022 ponad 46 mln zł na realizację projektu "Telemetria Polska".

"Z ustaleń kontroli wynika, że Przewodniczący KRRiT nie zapewnił przeprowadzenia przez KIM badań dotyczących oglądalności telewizji ogólnopolskich i opublikowania ich wyników. Nie zrealizował również w latach 2023-2024 zadania pn. »Badanie odbioru sygnału stacji telewizyjnych w Polsce na podstawie ścieżki zwrotnej (Return Path Data)«" - podała Izba.

Natomiast Radzie Mediów Narodowych NIK zarzuciła, że nie ustaliła szczegółowych zasad i procedur w powoływaniu i odwoływaniu władz mediów publicznych. NIK oceniła to jako działanie nierzetelne. "Ponadto stwierdzono m.in., że RMN dopuściła do drugiego etapu konkursu na Prezesa Zarządu Telewizji Polskiej S.A. osobę niespełniającą wymagań określonych w regulaminie konkursu, jak również nie żądała od kandydatów na członków rad nadzorczych spółek publicznej radiofonii i telewizji udokumentowania spełniania przez nich wymogów określonych w ustawie o zasadach zarządzania mieniem państwowym" – napisano w raporcie.

Ustalenia dotyczące kontroli działalności KRRiT oraz RMN przedstawiciele NIK przedstawili w czwartek na konferencji prasowej.

(MAK, 22.05.2025)