Wojna 2022. Dzienniki, eseje, wiersze

Wybór i opracowanie Wołodymyr Rafiejenko
CENTRUM MIEROSZEWSKIEGO „NOWA POLSZCZA”
WARSZAWA 2023

Oczywiście prawdą jest, że świat z dnia na dzień bardziej męczy się opowieściami o wojnie w Ukrainie i oczywiście prawdą jest, że nigdy nie można przestać o niej mówić. Wszystkie wielkie słowa o tym, jak bardzo ruski mir zagraża demokracji, są na miejscu.

I na miejscu są wielkie słowa o bohaterstwie Ukraińców, choć też ich nadmiar, temperatura i emocjonalne pęcznienie mogą tępić naszą wrażliwość. Zbiór „Wojna 2022” to prace najważniejszych ukraińskich pisarzy, którzy mierzą się nie tylko z traumą wojny, ale i próbą odpowiedzi na pytanie o wspólnotę, wolność, naród, o trwałość spoiwa, które trzyma go razem.

Obok więc – dla przykładu – „Dziennika nadziei” Bohdany Romancowej, która gotowa do walki pisze: „Nigdy nas nie pokonają, my i oni pochodzimy z różnych planet i mam nadzieję, że przez następne sto lat po naszym zwycięstwie pieprzone ruski będą się bały mówić, skąd są”, mamy też znakomity tekst Ostapa Sływynskiego, w którym zauważa: „Bardziej niepokoją mnie te szczęśliwe społeczeństwa, gdzie wolność została zapomniana jako warunek wstępny. Jak drabina, po której dostajesz się do celu, a potem nie oglądasz się za siebie. Dopóki nie zacznie się palić. W zachodnich społeczeństwach »wolność jako zapomniany warunek wstępny« nie płonęła już dawno. Wiara w globalną siłę pragmatyzmu (…) wzmocniła się tak bardzo, że destrukcyjna wojna na wyniszczenie (…) zaczęła wydawać się niemożliwa”.

Ponad 40 znakomitych autorów mierzy się z wojną w każdym jej aspekcie, w tekstach, które – jak pisze Żenia Klimakin – „pomagają nam, Ukraińcom, lepiej zrozumieć siebie i – mamy taką nadzieję – pomogą także Polakom lepiej zrozumieć nas”.

MAT