Zdrowe, zielone, przyjazne. Druga edycja Indeksu Zdrowych Miast
W których miastach powiatowych żyje się najlepiej? Na to pytanie odpowiada druga edycja Indeksu Zdrowych Miast przygotowana przez Grupę LUX MED we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie i Fundacją Gospodarki i Administracji Publicznej.
W Rzeszowie osiedla się najwięcej ludzi, i to młodych, dzięki czemu mediana wieku jego mieszkańców wynosi 39,5 roku – najmniej spośród polskich miast na prawach powiatu. Najwięcej pieniędzy na mieszkańca w programach polityki zdrowotnej przeznaczono w Bielsku-Białej: 592,40 zł wobec średniej dla miast powiatowych wynoszącej 60 zł. W Zielonej Górze z kolei wydano najwięcej na utrzymanie miejskiej zieleni – 85 tys. zł na każdy hektar. Sopockie zakłady przemysłowe i oczyszczalnie ścieków nie odprowadziły do wód ani ziemi nawet kilograma zanieczyszczeń.
Te i inne mało znane fakty o 66 polskich miastach prezentuje opublikowany właśnie Indeks Zdrowych Miast, przygotowany przez Grupę LUX MED we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie, Fundacją Gospodarki i Administracji Publicznej. Publikacja jest zbiorem informacji o inwestycjach i działaniach, jakie wdrażają samorządy, tworząc zrównoważoną przestrzeń miejską.
Indeks Zdrowych Miast to inicjatywa LUX MED-u, mająca na celu zobrazowanie podejścia polskich miast do kwestii związanych ze zdrowiem i dobrostanem mieszkańców. Zostały one ocenione w ośmiu kategoriach: zdrowie, ludność i pokolenia, usługi komunalne i społeczne, edukacja, mieszkalnictwo, środowisko, infrastruktura i przestrzeń.
Analiza uwzględniła ponad 60 różnych mierników. W grupie tej znalazły się m.in. wiek samochodów i autobusów w mieście, ceny biletów komunikacji miejskiej, odsetek maluchów korzystających z edukacji przedszkolnej, programy polityki zdrowotnej i działania w zakresie profilaktyki chorób i promocji zdrowia, długość ścieżek rowerowych, struktura demograficzna i procesy migracyjne, statystyki policyjne, poziom zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i wiele, wiele innych.
Pierwszy Indeks Zdrowych Miast został zaprezentowany na Europejskim Forum Nowych Idei 2022, które odbyło się 12-14 października 2022 roku w Sopocie. Inicjatywa spotkała się z szerokim odzewem, gdyż analizując 66 miast na prawach powiatu w tak wielu obszarach, daje samorządom ważne narzędzie do zdiagnozowania stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkańców i nakreślenia priorytetowych kierunków miejskich inwestycji w kolejnych latach. Profesor Piotr Wachowiak, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie zauważa: – Jak pokazują doświadczenia, dbanie o jakość powietrza, dostęp do terenów zielonych, rozwój infrastruktury sprzyjającej aktywności fizycznej czy dostęp do żłobków i przedszkoli przyciągają mieszkańców. Miasta, które mają wysoką wartość Indeksu Zdrowych Miast, bardzo często się rozwijają, zyskując nowych mieszkańców.
Metodykę zbierania i analizowania danych przygotował dr Jakub Głowacki z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Pozwala ona ustalić, w jakim stopniu poszczególne miasta spełniają założenia miasta idealnego do życia w ośmiu badanych obszarach. Ustaleniami tymi zajmowały się zespoły tematyczne złożone z ekspertów SGH i UEK oraz Grupy LUX MED. Stworzyły one zestawienie miast dla wspomnianych ośmiu kategorii. Poprzez zastosowanie przyjętych w metodyce wag sporządzono też zestawienie ogólne, szeregującego miasta ze względu na wszystkie analizowane wskaźniki.
W drugiej edycji Indeksu miastem w największym stopniu spełniającym kryteria zdrowego i komfortowego dla mieszkańców ponownie została Warszawa. Zawdzięcza to m.in. najskuteczniejszemu spośród badanych ośrodków zarządzaniu zdrowiem, drugiemu miejscu w zestawieniu dla obszaru Edukacja, niskiej medianie wieku mieszkańców i umieralności znacznie poniżej średniej dla badanych miast.
Drugie miejsce w ogólnym zestawieniu zajęła Bielsko-Biała (niewiele ustępując liderowi), która awansowała z 23. lokaty w pierwszej edycji Indeksu. To rezultat m.in. dobrego zarządzania zdrowiem (2. miejsce w zestawieniu tematycznym), „młodego” parku miejskich autobusów oraz jednych z najwyższych z analizowanych 66 miast powiatowych wydatków na zieleń.
Trzeci w ogólnym zestawieniu Sopot wspiął się z 9. lokaty w pierwszej edycji Indeksu. Miejsce na podium zawdzięcza m.in. pozycji lidera w dwóch obszarach: Środowisko i Mieszkalnictwo, efektywnemu zarządzaniu zdrowiem (5. w zestawieniu tematycznym) i edukacją (3. miejsce), a także tanim biletom komunikacji publicznej.
Kolejne miejsca w ogólnym zestawieniu zajęły Poznań (awans z 10. lokaty w Indeksie 2021, 3. w zestawieniach dla obszarów Zdrowie i Środowisko, 5. – Mieszkalnictwo, 7. – Edukacja, 9. – Ludność i pokolenia) i Gdynia (awans z 8. lokaty rok wcześniej, 4. w kategorii Zdrowie). W pierwszej dziesiątce znalazły się także kolejno: Białystok (6. W kategorii Przestrzeń, 8. – Ludność i pokolenia), Rzeszów (lider w obszarach Ludność i pokolenia oraz Usługi komunalne i społeczne, 5. – Edukacja, 7. – Środowisko), Świnoujście (3. w kategorii Przestrzeń, 6. – Zdrowie, 10. – Mieszkalnictwo), Tychy (6. Lokata w obszarze Ludność i pokolenia, 8. – Infrastruktura) i Gdańsk (8. lokata w obszarze Zdrowie).
Druga edycja Indeksu Zdrowych Miast została zaprezentowana na Open Eyes Economy Summit 2023 w Krakowie. Projekt będzie kontynuowany. – Wsparcie ludzi w lepszym i zdrowszym życiu to jeden z elementów misji, jaką realizuje Grupa LUX MED – mówi Anna Rulkiewicz, Prezeska Grupy LUX MED. – Dlatego tworzenie Indeksu Zdrowych Miast jest dla nas niezwykle ważną inicjatywą, dzięki której realnie wspieramy samorządy w weryfikowaniu wprowadzanych praktyk podnoszących jakość życia mieszkańców, ale przede wszystkim pokazujemy ludziom, jak działają polskie miasta, którymi obszarami mogą się poszczycić, a nad którymi muszą jeszcze popracować.
(04.12.2023)
