Tylko góry będą ci przyjaciółmi

Behrouz Boochani
Przełożył: Tomasz S. Gałązka
WYDAWNICTWO KSIĄŻKOWE KLIMATY
WARSZAWA – WROCŁAW 2021

Historia powstawania tej książki budzi tyleż podziwu, co niedowierzania. Młody kurdyjski poeta napisał ją na telefonie komórkowym w języku farsi. Krótkie wiadomości tekstowe wysyłał poprzez komunikator do Omida Tofighianiego, który złożył je w całość i przetłumaczył na język angielski. W ten sposób powstała historia emigracji – drogi do i pobytu Boochaniego w obozie dla uchodźców na australijskiej wyspie Manus. Ta nagradzana na całym świecie poruszająca opowieść odbiła się szerokim echem wśród obrońców praw człowieka i przyczyniła do międzynarodowej krytyki rządu Australii. By ograniczyć liczbę napływających do kraju uchodźców, Australijczycy zorganizowali obóz, w którym emigranci przetrzymywani byli przez lata, często w skandalicznych warunkach. W obozach dochodziło do buntów, agresji osadzonych wobec współmieszkańców, wielu chorowało na depresję z powodu bezprawnego więzienia. Boochani niezwykle emocjonalnie opisuje swoje i współuwięzionych losy i choć z pewnością jest w jego opowieści wiele faktów, to książka obarczona jest również wpadkami, których źródło ze względu na sposób jej powstawania trudno zidentyfikować. Dlatego redaktorka i tłumacz wersji polskiej poczuli się zmuszeni do wyjaśnień: „Sporo przejawów tej niefrasobliwości usunęliśmy podczas tłumaczenia na język polski oraz podczas późniejszej redakcji, jesteśmy jednak zdania, że są granice – nie tylko naszego poświęcenia, ale też te wyznaczane przez etykę zawodową, których przekroczyć nie możemy nawet kosztem jakości literatury”. Niezależnie od tego, czy Boochani ubarwiał swą opowieść, czy też używał przenośni w celu uwypuklenia sytuacji emigrantów na Manus, książka dobrze pokazuje wciąż aktualny problem uchodźstwa, z którym cywilizowany świat nadal nie chce sobie poradzić.

(WM, 01.07.2021)