Projekt zmian ustawy o radiofonii i telewizji wreszcie został ujawniony

Posłowie Prawa i Sprawiedliwości chcą, aby zarząd TVP i Polskiego Radia, powoływał i odwoływał minister skarbu. Podobnie członków rady nadzorczej, których będzie trzech. Dotychczas członków rad nadzorczych mediów publicznych powoływała Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, a zarządy były wybierane w konkursach przez te rady nadzorcze, przy czym rozstrzygnięcia musiała zaakceptować KRRiT.

Posłowie PiS proponują usunięcie kadencyjności zarządów TVP i Polskiego Radia (obecnie kadencje te trwają cztery lata). Teraz zarządy te mają być powoływane i odwoływane przez ministra skarbu. Według projektu nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji (do marszałka zgłosili go w poniedziałek wieczorem posłowie PiS) terenowymi oddziałami TVP kierował będzie dyrektor powołany przez zarząd spółki. Projekt ustawy nie ma wielkich wymagań wobec kandydatów na członków zarządu: muszą mieć obywatelstwo polskie, kompetencje w dziedzinie radiofonii i telewizji oraz nie mogą być karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
Zarząd główny SDP tworzy listę kandydatów do kierowania mediami publicznymi w regionach.
Z dniem wejścia w życie zmienionej ustawy wygasną mandaty dotychczasowych członków zarządów i rad nadzorczych TVP SA i Polskiego Radia SA (ich kadencje rozpoczęły się w 2015 roku). Zarządy te w dotychczasowym składzie mają jednak działać do czasu powołania zarządów na podstawie zmienionych przepisów. Nie mogą one jednak bez zgody ministra skarbu dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani czynności z zakresu prawa pracy, z których wynikałyby dla spółki nowe zobowiązania. Członkowie dotychczasowych zarządów TVP i Polskiego Radia na podstawie ustawy mają otrzymać odprawę w wysokości trzykrotności swoich wynagrodzeń za październik 2015. Zwolnionemu członkowi zarządu spółka może wypowiedzieć umowę o zakazie konkurencji z zachowaniem 14-dniowego terminu wypowiedzenia.
Zarządy i rady nadzorcze spółek radiofonii regionalnej będę działać w dotychczasowych składach do czasu dokonania zmian na podstawie nowych przepisów.
Zmiany w ustawie o radiofonii i telewizji mają wejść w życie z dniem ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw
Uzasadnienie wnioskodawców nowelizacji:
Projektowana ustawa stanowi pierwszy etap reformy polskich mediów publicznych, zmierzającej do ustanowienia systemu mediów narodowych. Jego filarami będą instytucje niemające charakteru spółek akcyjnych, którym zapewni się stabilne źródła finansowania. Stworzenie nowego systemu organizacji i finansowania mediów narodowych wymaga kilku miesięcy intensywnych prac i będzie następnym etapem reformy.
Projektowana ustawa koncentruje się tymczasem na zmianie sposobu kreowania rad nadzorczych i zarządów istniejących spółek publicznej radiofonii i telewizji oraz ograniczeniu liczebności rad nadzorczych do 3 osób. Wiąże się to z wyeliminowaniem udziału Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT), jako organu regulacji rynku mediów elektronicznych, w kreowaniu składów zarządów i rad nadzorczych działających na tym rynku spółek Skarbu Państwa. Do czasu wprowadzenia nowej organizacji mediów narodowych winna to być bowiem domena ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, który ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.
Według Konstytucji KRRiT „stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji” (art. 213 ust. 1 Konstytucji RP). Zadania te od-noszą się w równym stopniu do mediów publicznych i prywatnych, a Konstytucja nie przewiduje żadnych szczególnych kompetencji Krajowej Rady wobec mediów publicznych. Konstytucja przewiduje natomiast wydawanie przez KRRiT aktów normatywnych i indywidualnych kierowanych do podmiotów niepodporządkowanych jej organizacyjnie (art. 213 ust. 2; por. art. 92 i art. 93 ust. 1). Według Konstytucji Krajowa Rada jest zatem niezależnym od rządu organem regulacyjnym, sprawującym władztwo publiczne (imperium) wobec niepodporządkowanych jej organizacyjnie nadawców.
Tymczasem w nowelizowanej ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji zawarte są także kompetencje KRRiT w odniesieniu do mediów publicznych, które są charakterystyczne dla uprawnień korporacyjnych i nadzoru właścicielskiego (dominium).
Z jednej więc strony KRRiT jest organem regulacyjnym dla wszystkich uczestników rynku i jako taki organ powinna być bezstronna oraz działać przejrzyście (zob. motyw 94 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych – Dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych; dalej: DAUM). Z drugiej strony dotychczasowe przepisy dają Krajowej Radzie szerokie kompetencje z zakresu dominium w stosunku do jednostek publicznej radiofonii i telewizji działających w formie jednoosobowych spółek akcyjnych Skarbu Państwa, mimo że spółki te są także silnymi i znaczącymi uczestnikami rynku usług audiowizualnych.
Według dotychczasowych przepisów, które wymagają zmiany, KRRiT decyduje m.in. o składzie organów spółek Skarbu Państwa oraz o treści statutów tych spółek. Z punktu widzenia niezależności, bezstronności i przejrzystości działania organu regulacyjnego, wymaganej przez motyw 94 i art. 30 DAUM, takie unormowanie budzi daleko idące zastrzeżenia. Swoje konstytucyjne zadania – stanie na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji – Krajowa Rada może przy tym wykonywać w sposób bezstronny i przejrzysty jedynie jako organ regulacyjny.
Z tych względów konieczna jest zmiana niektórych przepisów Rozdziału 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.
Projektowane zmiany zbliżają, od strony nadzoru właścicielskiego i uprawnień korporacyjnych, jednoosobowe spółki Skarbu Państwa będące jednostkami publicznej radiofonii i telewizji do standardu dotyczącego innych spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa.
Wobec zmiany przepisów regulujących liczebność i sposób kreowania organów (zarządów i rad nadzorczych) spółek Skarbu Państwa uzasadnione jest wygaszenie mandatów dotychczasowych członków tych organów. W przypadku organów dwóch największych spółek, mających ogólnopolski zasięg, tj. Polskiego Radia SA i TVP SA, stanie się to z mocy samego prawa, z dniem wejścia w życie projektowanej ustawy. W przypadku 17 spółek radiofonii regionalnej będzie to następować stopniowo, w miarę zmian dokonywanych w składach ich organów.
Projektowane zmiany przyczynią się nie tylko do racjonalizacji i obniżenia kosztów zarządzania spółkami publicznej radiofonii i telewizji, ale także do przywrócenia w nich standardów zawodowych i etycznych, jakich wymaga realizacja misji publicznej, określonej w art. 21 ust. 1 nowelizowanej ustawy o radiofonii i telewizji: „Publiczna radiofonia i telewizja realizuje misję publiczną, oferując, na zasadach określonych w ustawie, całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom zróżnicowane programy i inne usługi w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujące się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu”.
Projekt wywierać będzie pozytywne skutki społeczne i gospodarcze, związane z przyjęciem przedmiotowej regulacji. Skutkiem prawnym przedmiotowej regulacji będzie zmiana sposobu kreowania rad nadzorczych i zarządów istniejących spółek publicznej radiofonii i telewizji.
Zdaniem wnioskodawców proponowane rozwiązania nie powodują kosztów po stronie budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Przedmiot projektowanej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej

(GK, KOZ, 29.12.2015)